Had de Dordtse coccejaanse predikant-theoloog Salomon van Til de dichter Jan van Hoogstraten niet om zijn dubieuze levensstijl gekapitteld? Maar was de gerespecteerde dominee zelf niet erg snel na het overlijden van zijn eerste vrouw hertrouwd? En had haar opvolgster, de veel jongere Agatha van Molenschot, niet een bedenkelijke reputatie? Erger: lonkte de eerwaar-de Van Til niet naar het cartesianisme en was hij dus wel zuiver in de leer?
Die laatste was een belangrijke vraag in de felle zeventiende- en ook nog achttiende-eeuwse strijd die woedde binnen de orthodoxie: die tussen coccejanen en voetianen. In twee satiren, de Coccejaanse Venus en Bruiloft in Salomons Tempel, speelt Van Hoogstraten deze partijen vilein tegen elkaar uit. Maar rancuneus als hij is, zet hij hun tegenstellingen in om Van Til een kopje kleiner te maken.
Zo zien we in Van Hoogstratens gedichten niet alleen wat zich in de opmars naar de verlichting op theologisch gebied afspeelde en welke rol Van Til daarin vervulde, maar tonen ze tevens diens achilleshiel als privé-persoon.
Elsina Groenenboom-Draai schreef over deze kwestie het boek Oog om Oog, waarin ze niet alleen beide satires integraal opnam, maar ook de literaire, theologische en persoonlijke achtergronden uitvoerig toelicht.
De uitgave van het boek is mede mogelijk gemaakt door een bescheiden bijdrage van de Stichting Familie van Hoogstraten.
Op vrijdag 22 november 2013 wordt het eerste exemplaar overhandigd aan Alexander Pechtold, fractievoorzitter van D66 in de Tweede Kamer. Mede namens de auteur en de UB Leiden nodigt Uitgeverij Astraea u uit om bij deze feestelijke presentatie aanwezig te zijn in de Universiteitsbibliotheek Leiden.
Plaats
Universiteitsbibliotheek Leiden, Vossius-zaal (entreehal, tweede verdieping – ook bereikbaar per lift)
Witte Singel 27, 2311 BG Leiden
Datum
vrijdag 22 november 2013
Aanvang
15.15 uur (de zaal is vanaf 15.00 uur geopend)
Programma
- Rietje van Vliet: Welkom
- Karel Bostoen: De weg was recht, de weg was krom. Over het voortraject van Elly’s uitgave
- Elly Groenenboom-Draai: ‘Die zelf een balk droeg, zag den splinter in haar oog’
- Willem Jan van Asselt: Een huishoudelijke twist in de gereformeerde kerk: voetianen en coccejanen in de zeventiende eeuw
- Michiel Roscam Abbing: Oog in oog met schele Jan
- Anton van der Lem: toelichting op de getoonde objecten uit de Bijzondere Collecties van de UB Leiden
- Uitreiking eerste exemplaar aan Alexander Pechtold, partijleider en fractievoorzitter van D66
Na afloop is er een borrel en heeft u de gelegenheid het boek aan te schaffen voor € 22,- (winkelprijs € 24,50). In de zaal liggen ter inzage diverse eigentijdse boeken en andere objecten uit de rijke UB-collectie die te maken hebben met Jan van Hoogstraten, Salomon van Til en de strijd tussen coccejanen en voetianen.
Voor de presentatie kunt u zich aanmelden door VOOR 20 NOVEMBER een e-mail te sturen naar uitgeverijastraea@mac.com.
Elsina Groenenboom-Draai
Oog om oog. De karaktermoord van Jan van Hoogstraten op de Dordtse coccejaanse predikant-theoloog Salomon van Til. Met een iconografie van Jan van Hoogstraten in samenwerking met Michiel Roscam Abbing. Jan van Hoogstraten De Coccejaanse Venus en De Bruiloft in Salomons Tempel. Twee satires uit 1698.
Zoeterwoude, Uitgeverij Astraea
Verschijningsdatum 22 november 2013
ISBN 978-90-75179-32-3
Winkelprijs € 24,50 (494 pagina’s, paperback, met illustraties in kleur en cd-rom).
www.uitgeverijastraea.nl